چالش‌های‌ راهبردی‌ تجارت‌ الکترونیک

در طول‌ سالیان‌ اخیر، فناوری‌ اطلاعات‌ تغییر و تحول‌ بی‌سابقه‌ای‌ راتجربه‌ کرده‌ است‌ و این تغییر و تحولات سبب گردیده که فناوری اطلاعات از قابلیت‌ تبدیل‌ و تغییر مکانیسم‌های‌ پایه‌ای‌ تجارت‌ برخوردار گردد. بسی جای تعجب است که در این میانه بسیاری‌ از سیستم‌های‌ بازرگانی‌ هنوز بر مبنای‌ اصول ‌اساسی‌ و پایه‌ای‌ که‌ در دوران‌ قرون‌ وسطی‌ تا اواخر دوران‌ انقلاب‌ صنعتی‌ گسترش‌یافت‌، عمل‌ می‌کنند. تغییر و تحولات‌ شتابان‌ سالیان‌ اخیر، توسط‌ کامپیوترهای‌جدیدی‌ که‌ فرآیندهای‌ تجارت‌ را تسهیل‌ می‌کنند، از طریق‌ سیستم‌های‌ نوینی‌ که ‌اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ مشتریان‌ را در جهت‌ درک‌ و شناخت‌ بهتر از آنها در اختیارمی‌گیرند و نیز به وسیله روش‌های‌ نوین‌ ارتباطات‌ میان‌ سازمان‌ها، مشتریان‌ و عرضه‌کنندگان‌، پشتیبانی‌ می‌شوند.

در سال‌های‌ آینده‌، شاهد ظهور سیستم‌های‌ پرداخت‌ الکترونیکی‌ با کارایی بالاتر، مقرون‌به‌ صرفه‌تر و با ایمنی بیشتر خواهیم‌ بود که‌ به‌ این‌ فناوری‌ها اضافه‌ خواهدشد. در واقع‌ کل‌ این‌ ترکیب‌ به‌ عنوان‌ نقطه‌ شروعی‌ برای‌ عصر

تجارت الکترونیک

مطلق‌ و محض‌ که‌بی‌شک‌ اساسی‌ترین‌ تحول‌ بعد از ابداع‌ اسکناس‌ در دنیای‌ تجارت‌ بوده‌، تلقی‌خواهدشد. آنهایی‌ که‌ کماکان‌ در انتظار علائم‌ واضح‌تری‌ از این‌ تحولات‌ در این‌ عصر نوین‌ هستند، به‌ احتمال‌ زیاد پیش‌ از انجام‌ هراقدامی‌، محکوم‌ به‌ حاشیه‌ رفتن‌ و نظاره‌گر بودن‌ خواهند شد و این‌ یعنی‌ نابودی‌ درعرصه‌ تجارت‌!

بنگاه‌های‌ کوچک‌ و متوسط‌ باید به‌ فرصت‌ اساسی و حائز اهمیتی‌ که‌ اینترنت‌ برای‌ عرضه‌کنندگان‌ و تولیدکنندگان‌ فراهم‌ کرده‌،‌ توجه‌ داشته‌باشند. این‌ فرصت‌ عبارت‌ است‌ از دسترسی‌ مستقیم‌ به‌ مشتریان‌، یعنی‌ حذف ‌واسطه‌ها و هزینه‌های‌ مرتبط‌ با حفظ‌ و نگهداری‌ کانال‌های‌ توزیع‌ فیزیکی‌ و همچنین حذف ‌نیروی‌ انسانی‌ مربوطه‌، انبار و غیره‌ تا حد دستیابی‌ سریع‌تر به‌ سیستم‌ بسیار مترقی‌Just in time service و حذف‌ انبار.

از طریق‌ اینترنت‌ (در گذشته‌ تحت‌ نام‌ Electronic medium)، مرزهای‌ تجاری‌ کنونی در حال‌ نابودی است‌ و مفاهیم‌ استراتژیک‌ برای‌ همه‌ بنگاه‌ها و اقسام‌ تجارت‌، به‌خصوص‌ برای‌ عمده‌ فروشان‌ و سازمان‌های خدمات‌ مالی‌ در حال‌ دگرگونی‌ و تعمیق‌ است که در نتیجه زنجیره‌ ارزش‌ بیشتر بازارها (Value chain) تغییرات‌ اساسی‌ را متحمل خواهد شد.

سازمان‌ها و بخش‌های‌ بازرگانی‌ و تجاری‌ برای‌ بقا، باید اهمیت‌ هر یک‌ از این فناوری‌ها و همچنین‌ اهمیت بخش‌هایی‌ که‌ می‌توانند نقش‌ خود را جهت‌ تسهیل ‌این‌ تحولات‌ ایفاء کنند، شناسایی‌ و درک‌ کنند. بازارها و مفاهیم‌ بازاریابی‌ به‌ شکل‌ بنیادین‌ تغییرکرده و این‌ امر را سازمان‌ها و شرکت‌هایی‌ رهبری‌ و هدایت ‌خواهند نمود که‌ خود بر چالش‌ها و تحولات‌ با موفقیت‌ فایق‌ آیند. علاوه‌ بر این‌، شاهد ظهور محصولات‌ نرم‌افزاری‌ جامع‌ و یکپارچه‌ای‌ هستیم‌ که‌ فعالانه‌ فرآیندهای‌تجارت‌ و بازرگانی‌ را تسهیم‌ می‌کنند، اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ مشتریان‌ را در اختیارمی‌گیرند و دوباره از آن استفاده‌ می‌کنند و با کمک این اطلاعات، قادر به‌ ایجاد ارتباط‌ و انجام‌ معامله‌از طریق‌ اینترنت‌ هستند.

پیشینه‌ تاریخی‌

اروپا در قرن‌ 11 میلادی‌ شاهد ظهور‌ سیستم‌های‌ بانکی‌ اعتباری‌ و ابزارهای‌ مالی‌ مانند بروات‌ ارزی‌ (Bill of exchange) بود. این‌ مفاهیم‌ تا به‌ امروز با همان‌ معانی ‌با ما هستند. در واقع‌ آن‌ مفاهیم‌، پیکره‌ تمام‌ فرم‌های‌ مدرن‌ تجارت‌ هستند. اما ورود فناوری‌ اطلاعات‌ دورنمای‌ تغییرات‌ بنیادی‌ در مدل‌های‌ سنتی‌ را ارتقا داده‌ است‌.

گسترش‌ اینترنت‌ و

تجارت الکترونیک

‌ از زمان‌ ورود شبکه‌ گسترده‌ جهانی ‌(World wide web: www)، امکان‌ استفاده‌ آسان‌ از کانال‌های‌ ارتباطی‌ را برای ‌مؤسسات‌ و شرکت‌های‌ تجاری‌ جهت‌ ایجاد ارتباط‌ با مشتریان‌ بالفعل‌ و بالقوه‌ فراهم‌آورده‌ است‌.

ظهور اینترنت‌ به‌ عنوان‌ یک‌ کانال‌ ارتباطی‌ قوی‌ و عمومی‌ امکان‌

تجارت الکترونیک

‌ فراگیر را به‌ نحو چشمگیری‌ گسترش‌ داده‌ است‌. با وجود تمام‌ مجادلاتی‌ که‌ در ارتباط‌ با پرداخت‌های‌ الکترونیکی‌ در فعالیت‌های‌ بازرگانی‌ وجود دارد، اما حقیقت ‌این‌ است‌ که‌ این‌ مقوله‌ در حال‌ تکمیل‌ و گسترش‌ بوده‌ و قابل‌ توقف‌ نیست‌.

اینترنت‌ تنها یک‌ جنبه‌ از فناوری است‌. شرکت‌ها و سازمان‌ها به‌ سیستم‌ها و فرآیندهای‌ اطلاعاتی‌ و پشتیبانی‌ نیاز دارند که‌ داده‌ها را مدیریت‌ کند. فناوری ‌پیشرفته‌ اطلاعات‌ هم‌ می‌تواند فرآیندها را پشتیبانی‌ کند و هم‌ سازمان‌ها وشرکت‌ها را برای در اختیار گرفتن‌ اطلاعات‌ مفید یاری‌ دهد.

این‌ سیستم‌ها عبارتند از:

1 – سیستم‌های‌ پشتیبانی‌ درون‌ سازمانی‌ که‌ کارایی‌ سازمان‌ را افزایش‌ می‌دهد.

2 - پایگاه‌ داده‌های‌ اطلاعات‌ و تماسی‌ مشتریان‌ که‌ رهیافتی‌ است‌ در جهت ‌داشتن‌ اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ مشتریان‌ و نیز تسهیل‌ و ارتقای‌ روش‌های‌ بازاریابی‌.

3 - سیستم‌های‌ پرداخت‌ الکترونیکی‌ برای‌ کالاها و خدمات‌ - این‌ سیستم‌ها درحال‌ گسترش‌ هستند، اگر چه‌ بخش‌ وسیعی‌ از پرداخت‌ها در ایران‌ هنوز بر روش‌های‌ به‌طور نسبی‌ گران‌ و سنتی‌ وصول‌ یا واریز چک‌ مبتنی‌‌ست.

متأسفانه‌ هنوز به‌ طور فراگیر، سوءتفاهم‌هائی‌ در مورد ارزش‌ فناوری ‌اطلاعات‌ برای‌ سازمان‌ها وجود دارد. این‌ وضعیت‌ برای‌ بنگاه‌های‌ اقتصادی‌ کوچک ‌و متوسط‌ به‌ مراتب‌ بدتر است‌. هنوز بخش‌ عمده‌ای‌ از شرکت‌های‌ کوچک‌ و متوسط ‌قصد و تمایل‌ زیادی‌ برای‌ اخذ سیستم‌های‌ مدرن‌ مدیریت‌ اطلاعات‌ از خود نشان نمی‌دهند. مورد دیگر این‌ است‌ که‌ اکثر این‌ شرکت‌ها در مورد کاربرد سیستم‌های مدیریت اطلاعات نامطمئن‌ هستند. در واقع‌ منافع‌ حاصله‌ از کاربرد این‌ سیستم‌ها برای‌ بسیاری‌ از بنگاه‌ها مشخص‌ نیست‌.

دریافت‌، وصول‌ و جمع‌آوری‌ اطلاعات‌، استفاده‌، مدیریت‌، ذخیره‌ و انتشار اطلاعات‌ یک‌ اصل‌ ضروری‌ و واجب‌ برای‌ موفقیت‌ یک‌ شرکت‌ در دنیای‌ تجارت‌ مدرن‌ است‌. در عین‌ حال‌ باید مقوله‌ محرمانه‌ بودن‌ و امنیت‌ اطلاعات‌ را مدنظر داشت‌. کمترین‌ کار ممکن‌ در این‌ مقوله‌ بازشناسی‌ و توجه‌ به‌ مقولاتی‌ مانند مدیریت‌کیفیت‌ جامع‌ یا TQM (Total quality management) و بازسازی‌ فرآیندهای‌ بازرگانی‌ یا BPR (Business Process Reconstruction) می‌باشد.

بنگاه‌های‌ اقتصادی‌ که‌ به‌ سرعت‌ خود را با تحولات‌ انطباق‌ نمی‌دهند به‌ احتمال ‌زیاد به‌ سبب‌ بلااستفاده‌ شدن‌ و از مد افتادن‌ استراتژی‌های ‌مورد استفاده‌ خویش‌ متحمل‌ ضرر و زیان ‌می‌شوند و امتیازاتی‌ را از دست‌ می‌دهند.

همه‌ بنگاه‌ها و سازمانها باید در مورد مفاهیم‌ و تفاسیر این‌ فناوری‌ها در رابطه‌ بانوع‌ فعالیت‌های خود‌ و بازارهایی‌ که‌ در اختیار دارند، کندوکاو کنند. منبع: Derek Miers نویسنده