جهانی شدن و تجارت الکترونیکی

7448 تعداد بازدید | شنبه 23 مرداد ماه 1389

در متون و منابع مختلف تعاریف متعددی از جهانی شدن به عمل آمده است . در تمام تعاریف به عمل آمده سعی بر آن است تا معیارهایی برای تعریف این واژه ایجاد شود . در ادامه مهمترین این تعاریف بیان می شود :

جهانی شدن و تجارت الکترونیکی 1-تعاریف و مفاهیم جهانی شدن
در متون و منابع مختلف تعاریف متعددی از جهانی شدن به عمل آمده است . در تمام تعاریف به عمل آمده سعی بر آن است تا معیارهایی برای تعریف این واژه ایجاد شود . در ادامه مهمترین این تعاریف بیان می شود :
-بر اساس تعریف آکاند و همکاران وی در جهانی شدن دو ویژگی اصلی و متمایز وجود دارد که عبارتند از :
وابستگی متقابل ( interdependencies )
ارتباطات ( linkages )
-اوهیرنان ( ohierhenuan ) نیز جهانی شدن را به مفهوم وابستگی میان ملل گرفته است تعریف وی از جهانی شدن صرفاً تعریفی اقتصادی است و معتقد است که در جهانی شدن این وابستگی ها در بازارهای جهان گستر ( world wide market ) ایجاد می شود که در چنین بازارهایی کالا ، خدمات و یا سرمایه مبادله می شود .
-تعریف ارائه شده از سوی گیبس و همکاران وی در سطح بنگاه بوده و جهانی شدن را معادل میزان درگیر شدن شرکت ها در تجارت و رقابت بین الملل می دانند . آنها معیارهای جهانی شدن را به 5 دسته تقسیم کرده اند :
الف) داشتن دفتر مرکزی در خارج از کشور
ب) داشتن نمایندگی در کشورهای خارجی
پ) میزان خرید بین المللی به عنوان سهمی از خرید کل
ت) میزان فروش بین المللی به عنوان سهمی از فروش کل
ث) میزان مواجه شدن شرکت ها با فشارهای رقابت جهانی
-کرامر ( kraemer ) معتقد است جهانی شدن ، رشد ارتباطات جهانی ورای مرزهای جغرافیایی بر اساس جریان سرمایه ، افراد و اطلاعات می باشد .

2-مدلهای جهانی شدن
راههای جهانی شدن برای هر بنگاه و صنعتی متفاوت می باشد . تمام این بخشها از یک مسیر خاص و مشترک به هدف جهانی شدن نمی رسند . در واقع هر بخش با توجه به نقاط ضعف و قوت خود و همچنین بررسی تهدیدها و فرصت های بازارها ، سیاست خود را برای توسعه خود در سطح جهان پیدا می کند . در ادامه مدلهای رسیدن به جهانی شدن و فعالیت در سطح جهان مورد بررسی قرار می گیرد :
الف) ریموند وارتون با طرح مدل چرخه محصول مقوله جهانی سازی را مورد توجه قرار داده است . وی بر این باور است با فراهم شدن زمینه های سرمایه ای ، مهندسی و منابع انسانی ، تولید محصولات جدید برای بازارهای داخلی شکل می گیرد و به مرور زمان با بلوغ محصول ( product maturity ) شرکت ها می توانند محصولات خود را وارد بازارهای خارجی کنند بر اساس دیدگاه وی زمانی که تقاضای یک محصول افزایش پیدا می کند این محصول را می توان با استاندارد بیشتری تولید نمود . البته این امر بدین مفهوم نیست که با استاندارد سازی محصول ، تمایز ( differentiation ) محصول از بین می رود ، بلکه تنوع به دلیل تخصصی شدن روی می دهد . در هر صورت زمانی که کالایی استاندارد شود و بتوان آن را با قیمت پایین تر تولید کرد می توان آن کالا را نیز به بازارهای خارجی صادر و مراحل جهانی سازی شرکت را طی نمود در این مدل جهانی شدن توسط رشد و بلوغ محصول تولیدی شکل می گیرد . بسیاری از صنایع و بنگاه ها در سطح جهان از این مدل به منظور ورود به بازارهای جهانی استفاده می کنند .

ب) مدلهای فرایندی جهانی شدن
در مدل های فرآیندی ، فرآیند جهانی شدن در قالب قدم ها و مراحل مختلف تشریح می شود . بر اساس این مدل ا شرکت ، فرآیند جهانی را با صادرات به کشورهای خارجی آغاز می کند ، سپس نمایندگی های مستقل ( agent ) در مرزهای خارجی به وجود می آورد و نمایندگی های فروش در کشور خارجی از جمله می توان به مدل روگمن اشاره نمود که به شرح زیر است :

پ )مدل INV
مدل نوآوری یا Innovation model توسط اویات و مک دوگال ارائه شده است . مدل نوآوری بر اساس کارآفرینی دارندگان بنگاه یا صنعت شکل می گیرد . در این مدل بنگاه منتظر فرصت های جهانی شدن نبوده و به صورت خلاقانه به شکار این فرصت ها می پردازد . برای استفاده از این مدل شناسایی کامل بازار و بررسی دایم آن مورد نیاز می باشد ت بتوان از کوچکترین فرصت و فضای جهانی شدن استفاده کرد . در برخی متون این مدل را همراستا و شبیه مدل فرآیندی تعریف می کنند . اما حقیقت این است که این دو مدل تفاوتهایی با یکدیگر دارند . جدول زیر تفاوت های مدل INV و مدل فرآیندی جهانی شدن را نشان می دهد :

ت) مدل تولد جهانی
مدل تولد جهانی نیز همانند مدل INV است بدین مفهوم که در این مدل نیز عقیده بر این است که سازمان ها و بنگاه های زیادی از همان لحظه تولد به صورت جهانی عمل می کنند لذا الزامی وجود ندارد بنگاه ها مراحل تدریجی جهانی شدن را طی نمایند . ولی این مدل توجه خود را بیشتر معطوف عواملی کرده است که موجب می شود یک بنگاه به صورت جهانی متولد شود . این عوامل عبارتند از : عوامل تکنولوژیک ، بازار، فرهنگی ، سیاسی و مالی ، در واقع به کمک برخی عوامل مانند عامل فناوری ، یک شرکت می تواند از لحظه تاسیس در سطح جهانی فعالیت کند .

ث) رویکرد شبکه
رویکرد شبکه با الهام از تئوری مبادله اجتماعی ( Social exchange theory ) و تئوری وابستگی به منابع ارائه شده است . این رویکرد در سال 1988 توسط جانسون و ماتسون ارائه گردید . بر اساس تئوری مبادله اجتماعی هر نوع فرآیند نوعی بازی است که در آن دادو ستد وجود دارد . و بر اساس تئوری وابستگی ، بنگاه ها برای تامین منابع خود به محیط خارجی وابسته هستند . در واقع در این مدل راه رسیدن به جهانی شدن به صورت شبکه ارتباطی می باشد . زیرا هیچ بنگاه یا سازمانی بی نیاز از داد و ستد با بنگاه های دیگر یا به صورت کلی محیط خارجی خود وابسته هستند . در واقع در این مدل راه رسیدن به جهانی شدن به صورت شبکه ارتباطی می باشد . زیرا هیچ بنگاه یا سازمانی بی نیاز از داد و ستد با بنگاه های دیگر یا به صورت کلی محیط خارجی خود نمی باشد . این امر به خودی خود جهانی شدن را در طول زمان به ارمغان می آورد .
ج)این تئوری که توسط دانینگ در سال 1977 مطرح شد عامل اصلی و تعیین کننده جهانی شدن را مزیت می داند . اگر بنگاه ها بتوانند از این مزیت در بازارهای خارجی به نحو مناسبی استفاده نمایند ، مراحل جهانی شدن را طی خواهد نمود . از این دیدگاه دانینگ مزیت های بنگاه ها در فرآیند جهانی شدن سه دسته است :
-مزیت های ملکی ( ownership )
-مزیت موقعیت ( location advantage )
-مزیت های درونی ( internalization advantage )

چ) رویکرد اقتصادی
در این دیدگاه عقیده بر این است که در شرایط اقتصاد باز و آزاد بنگاه ها به دلیل عقلانیتدر تصمیمات خود سعی می کنند هزینه های مبادلات خود را بهینه نمایند و همواره منابع مورد نیاز از ارزانترین کشور تهیه خواهد شد ، بنابراین بنگاه ها به دنبال رفتارهای عقلانی خود فرآیند جهانی شدن را نیز طی خواهند نمود . در رویکرد اقتصادی بنگاه ها جهت حداقل کردن هزینه های خود به دنبال تهیه مورد نیاز خود از روش های ارزان هستند و تلاش می کنند تا هزینه نهاده های خود را حداقل نمایند . در این راستا این بنگاه نهاده های مورد نیاز خود را از ارزان ترین منابع تهیه کرده و در عین حال تلاش می نماید تا با کمترین هزینه ها به منابع دسترسی داشته باشند . فرض اساسی رویکرد اقتصادی این است که بنگاه ها در تصمیم گیریهای اقتصادی خود کاملاً عقلانی عمل می نمایند .
ح) مدل 3D-PLC
ین مدل یکی از جدیدترین مدل هایی است که در زمینه جهانی شدن ارائه شده است . این مدل توسط لوما و همکاران وی ( lumma-autio-arenius ) مطرح شده است . شاید بتوان گفت که این مدل دیدگاهی مشابه تولد جهانی دارد .
عناصر اصلی مدل 3D-PLC به شرح نمودار زیر است :
-عمق (depth ) : عبارت است از اینکه چه میزان از فعالیت های زنجیره ارزش جهانی شده است . این بعد در مدل INV نیز مورد توجه قرار گرفته است که در بخش قبل به آن اشاره کردیم .
-فاصله ( distance ) : عبارت است از اینکه بنگاه در فرآیند جهانی شدن تا چه حدی وارد بازارهای دور دست شده است . این فاصله از بعد فرهنگی ، منطقه ای و ... چقدر است ؟
-تنوع ( diversity ) : هر قدر بنگاهی از روش های متفاوت برای ورود به بازارهای جهانی استفاده نماید از نظر جهانی بودن در سطح بالاتری قرار دارد .
-موقعیت یابی ( positioning ) : ابتدا باید بنگاه با کسب منابع ارزشمند و حیاتی زمینه لازم را برای ورود به بازارهای خارجی فراهم نماید . تاکید این مدل بر این است که باید با کسب این منابع زنجیره ارزش قابل رقابت ارائه نماید .
-اهرم سازی ( leveraging ) : در این مرحله بنگاه با استفاده از زنجیره ارزش خود سعی می کند فرآیند جهانی شدن خود را تسریع نماید .
-تثبیت ( consolidation ) : در این مرحله بنگاه موقعیت خود را در زنجیره ارزش تثبیت و سعی می نماید تا این فرآیند تداوم داشته باشد .
3-رابطه

تجارت الکترونیکی

و جهانی شدن
الف-نظریه پیترسون
پیترسون معتقد است پدیده اینترنت به عنوان بخشی از پیشرفت تکنولوژی اطلاعات در عصر حاضر تاثیرات بسیار عمیقی بر جنبه های مختلف اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی داشته است . از جمله می توان به تاثیرات شگرف اینترنت بر عرصه تجارت و بازرگانی اشاره کرد که باعث یکپارچگی بازارها شده است . اینترنت علاوه بر اینکه می تواند کارایی تبادلات بازار را افزایش دهد می تواند فرآیندهای یادگیری را در مورد فعالیت های بین المللی افزایش دهد که این فرآیند یادگیری از طریق دسترسی سریع و آسان به اطلاعات بازارهای بین المللی امکان پذیر است . بنابراین اینترنت اثرات بسیار زیادی بر فرآیندهای جهانی شدن دارد و حتی می تواند ماهیت این فرآیند را نیز تغییر دهد .
ب- مطالعات کرامر
تحقیقات کرامر و همکاران وی نیز نشان داد که

تجارت الکترونیکی

مستقیم و معنی داری بر جهانی سازی دارد . این تحقیق بر روی 2139 شرکت انجام شده است که شرکت های مورد مطالعه از کشورهای برزیل ، چین، دانمارک، فرانسه، آلمان ، ژاپن ، مکزیک،سنگاپور، تایوان و ایالات متحده امریکا و از میان بخش های مختلف انتخاب شده اند .
پ - مطالعات رانسون
های Sme تحقیقات رانسون و همکاران وی در زمینه اینترنت و جند میلیتی شدن
نشان میدهد که صرفا داشتن

وب سایت

در اینترنت به معنی ورد به بازراهای جهانی نخواهد بود .
بلکه مهمترین مساله این است که شرکتها بتوانند مشتریان هدف را به سمت

وب سایت

های خود بکشانند واز طریق آن راترغیب نمایند تا خرید های خود راازطریق اینترنت انجام دهند . تمام شرکت های مورد بررسی ازهمان مراحل اولیه خوددنبال این بوده اند که بصورت بین المللی عمل کنند نه بصورت محلی . البته برخی از شرکت ها هم بوده اند که

وب سایت

ایجاد کرده ولی به دنبال این بوده اندکه از این طریق به بازارهای بین المللیدست پیدا کنند
ت – مطالعات دو
مطا لعات دو در زمینه بررسی چالشهای مدل جهانی شدن بنگاههای چین نشان داد که بنگاهای بین المللی چین با افزایش سطح استفاده از

تجارت الکترونیکی

توانسته اند دررقابت های جهانی عملکرد بهتری داشته باشند

تجارت الکترونیک

می تواند حلال مشکلات جهانی شدن و ارتباط بهتر با مشتریان در سطح جهان شود همچنین د رمورد بنگاههای کوچک چین بهتر ین مدل برای جهانی شدن را مدل نوآوری میدانند تا هرزمان که بنگاهها شانس پیروزی در سطح جهان داشته باشند از آن استفاده کنند
4 -نتیجه گیری
هدف از تهیه این مطالب ،بررسی مفهوم جهانی شدن و رابطه با