بازنگری ابزارهای بانکداری الکترونیک ضروری است

بانکداری الکترونیک- آرش قدکچی:نام گذاری سال 1388 به عنوان سال اصلاح الگوی مصرف، ضرورت به کارگیری روش های بهینه در نظام عرضه کالا یا خدمات را ضروری می سازد.نام گذاری سال 1388 به عنوان سال اصلاح الگوی مصرف، ضرورت به کارگیری روش های بهینه در نظام عرضه کالا یا خدمات را ضروری می سازد. مشکلات موجود در مسیر انتقال وجوه بین بانکی و عملیات خرید الکترونیکی از جمله موضوعاتی است که موجب شده تا استفاده نکردن بهینه از این روش های نوین تجاری، هزینه های مازاد بسیاری را به نظام اقتصادی کشور تحمیل کند. بر این اساس جست وجوی راهکاری تازه برای کارآمدی هر چه بیشتر این ابزارها از جمله الزامات اصلاح الگوی مصرف در نظام بانکی و

تجارت الکترونیک

کشور محسوب می شود. برای انتقال وجوه بین بانکی الکترونیکی در حساب های متمرکز بانک های عضو شبکه های مختلف مثلا شبکه شتاب توجه به نکات زیر ضروری است: انتقال وجوه بین بانکی انتقال از طریق تلفن ثابت یا همراه به طریق شماره گیری tone بدین صورت است که از هر مکان و هر موقعیتی با شماره تلفن گویای بانک محل حساب تماس حاصل شود، بتوان پس از ورود شماره حساب و رمز ورودی که از دستگاه تولید رمز استخراج می شود به منوی شخصی وارد و به غیر از امکانات مختلف پرداخت قبوض، اقساط وام، استعلام مانده حساب، اطلاع از گردش های مختلف، انتقال وجه میان حساب های داخل بانک و... به سایر حساب های متمرکز سایر بانک ها نیز عملیات انتقال وجه را انجام داد. برای تحقق این امکان مهم، ابتدا باید شماره حساب های متمرکز بانک ها از یک فرمت خاص پیروی کنند، بدین معنی که در هنگام واریز وجه به حساب متمرکز بانک دیگر، به جای انتخاب نام بانک توسط کد مربوطه، صرفا به واسطه وارد کردن شماره حسابی که مثلا 3رقم اول آن بیانگر نام بانک است، انتقال مستقیم وجه انجام پذیرد؛ یعنی مثلا تمامی حساب های متمرکز بانک ها از یک فرمت 12 رقمی پیروی کنند. همچنین انتقال از طریق تار نمای اینترنتی (

وب سایت

) بانک مورد نظر و به کمک حساب فرضی مذکور در فوق مقدور است. انتقال از طریق پایانه های pos و به کمک حساب فرضی مذکور در فوق راهکار دیگری است. همچنین ضروری است تا همه دستگاه های pos از یک پروتکل مشترک تبعیت کنند که با این روند شاید الزامی برای فراخوان، جمع آوری و توزیع دستگاه های جدید وجود خواهد داشت. خریدهای الکترونیکی روش های پیشنهادی برای انجام خریدهای الکترونیکی از طریق حساب های متمرکز بانک های مختلف نیز به این گونه است که خرید از طریق تلفن ثابت یا همراه به طریق شماره گیری tone صورت خواهد گرفت. بر این اساس می توان از هر مکان و موقعیتی با شماره تلفن گویای بانک محل حساب تماس برقرار کرده و پس از ورود شماره حساب و رمز ورودی که از دستگاه تولید رمز استخراج می شود به منوی شخصی وارد و به غیراز امکانات مختلف پرداخت قبو ض، اقساط وام، استعلام مانده حساب، اطلاع از گردش های مختلف، انتقال وجوه داخل و بین بانکی و... بتوان ticket خریدی نیز آماده کرد. بدین صورت که به واسطه ورود به منوی صدور ticket خرید، ضمن وارد کردن مبلغ خرید مورد نظر در حالات محدود به یک شماره حساب مقصد (برداشت کننده) مشخص یا به صورت در وجه حامل، مجوز برداشت مبلغ مذکور از حساب متمرکز را صادر کنیم. پس از تایید نهایی ticket توسط کاربر، لازم است تا سیستم یک شماره رمز 12 رقمی به صورت ترکیبی از 2 رمز 6 رقمی را به کاربر اعلام و sms حاوی اطلاعات ticket را برای شماره تلفن همراه تعریف شده ارسال کند. برای تکمیل فرایند خرید، لازم است تا فروشنده کالا یا خدمات به یکی از 3 روش تلفن، اینترنت و یا پایانه های pos به منوی حساب شخصی وارد و به واسطه انتخاب درخواست واریز ticket به حساب شخصی متمرکز و متعاقبا ورود شماره حساب و رمز 12 رقمی مرتبط با ticket ارائه شده، خرید را کامل کرده و وجه مورد نظر از حساب صاحب ticket کسر و به حساب فروشنده (برداشت کننده) واریز شود. عمر ticket فاقد محدودیت در حساب برداشت کننده نباید از 30 روز بیشتر بوده و باید پس از 30 روز منقضی شود. اما تیکت های محدود به حساب برداشت کننده مشخص می توانند فاقد تاریخ انقضا باشند.پس از ورود اشتباهی بیش از 10 مرتبه رمز 12 رقمی ticket در بازه زمانی یک ساعت، قطع ارتباط حساب درخواست کننده دریافت مبلغ ticket، با حساب صادرکننده ticket، به جهت کاهش احتمال نفوذ تصادفی به ticket و افزایش امنیت عملیات، الزامی است. ساخت ticket خرید برای ساخت ticket خرید از طریق تار نمای اینترنتی (

وب سایت

) بانک مورد نظر باید رمز عبور پلاستیک کارت حساب های متمرکز حتما با رمز تلفن/ اینترنتی ورود به منوی حساب شخصی به صورت کامل متفاوت باشد. از سوی دیگر توسعه دستگاه های مکانیزه فروش مجهز به پایانه pos در مراکز فروش مکانیزه بلیت اتوبوس، مترو، اعتبار تلفن همراه، تلفن عمومی و... ضروری است. روش ticket خرید در مقایسه با روش های خرید اینترنتی موجود که صاحب حساب ملزم به ورود رمز عبور حساب شخصی است، از امنیت بسیار بالاتری برخوردار بوده و درخواست کننده دریافت وجه ticket خرید (فروشنده)، صرفا مجوز برداشت مبلغ تعیین شده از جانب صادرکننده ticket (خریدار) را داشته و به هیچ عنوان امکان تغییر مبلغ را ندارد. برای پرداخت اقساط وام تسهیلات دریافتی نیز می توان پس از ورود تلفنی یا اینترنتی به منوی شخصی حساب محل دریافت تسهیلات و ورود تیکت از قبل تنظیم شده، اقساط تسهیلات را پرداخت کرد. همچنین در منوی مذکور می توان به صورت یک جا و به واسطه تنظیم قبلی و ثبت تیکت های زمانی مشخص در وجه حساب دریافت اقساط تسهیلات، اقساط ماه های آینده را نیز با یک بار مراجعه به منو تنظیم کرد تا به صورت خودکار و طی ماه های آینده بدون دخالت کاربر از حساب کسر و اقساط پرداخت شوند.لازم به ذکر است، در همه روش های پیشنهادی مذکور 90 درصد مراجعه حضوری مشتریان به شعب بانک ها که عمدتا برای پرداخت قبوض و عوارض، پرداخت اقساط تسهیلات دریافتی، واریز و حواله وجوه به حساب های سایر بانک ها و... صورت می گیرد را می توان حذف کرد و با این کار و کاهش هزینه های مختلف مبالغ کلانی را در زمینه های مصرف سوخت، اتلاف زمان، نیروی انسانی و... صرفه جویی کرد. در رابطه با مشکل نبود سیستم رمز نگاری در ارتباطات تلفنی در مقایسه با ارتباط از طریق درگاه های اینترنت و pos و در نتیجه کاهش امنیت در استفاده از سیستم تلفن های همراه و ثابت نیز با توجه به اینکه درصد قابل توجهی از مشتریان بانک ها امکانات و اطلاعات فنی استفاده از درگاه های اینترنت و pos را ندارند، امکان استفاده از درگاه تلفن برای آنها بسیار آسان تر خواهد بود، از این رو ضمن به کار گیری واسط سخت افزاری امنیتی تولید رمز، پیشنهاد می شود تا راه اندازی و توسعه درگاه تلفنی به شدت مد نظر قرار گیرد. گفتنی است انجام این وظایف مهم بر عهده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بوده و ضروری است تا سیاستگذاران این بانک هر چه سریع تر نسبت به بسترسازی و را ه اندازی فوری سرویس های بانکی مذکور با ارائه برنامه های کارشناسی و زمانبندی های اجرای طرح، اقدام کنند.