تجارت الکترونیکی چیست؟
تجارت الکترونیکی چیست؟
تجارت الکترونیکی (EC) به فرآیند خرید، فروش، انتقال یا تبادل محصولات، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت گفته می شود.
تعریف تجارت الکترونیکی
تجارت الکترونیکی (EC) به فرآیند خرید، فروش، انتقال یا تبادل محصولات، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت گفته می شود. تجارت الکترونیکی را می توان از این دیدگاه ها تعریف کرد:
- ارتباطات: از دیدگاه ارتباطات، تجارت الکترونیکی به معنای تحویلی کالا، خدمات، اطلاعات یا پرداختها از طریق شبکه های کامپیوتری یا به هر وسیله الکترونیکی دیگر است.
- تجارت: از دیدگاه تجارت، تجارت الکترونیکی قابلیت خرید و فروش محصولات، خدمات و اطلاعات را در اینترنت و از طریق سایر خدمات Online ارائه می دهد.
- فرآیندهای کسب و کار : از دیدگاه فرآیندهای کسب و کار، تجارت الکترونیکی تجارت را به صورت الکترونیکی و با انجام فرآیندهای کسب و کار در شبکه های الکترونیکی از طریق جایگزینی اطلاعات به جای فرآیندهای کسب و کار انجام می دهد.
- خدمات: از دیدگاه خدمات، تجارت الکترونیکی ابزاری است که در جهت اهداف دولتها، مؤسسات، مصرف کنندگان و مدیران عمل کرده، هزینه های خدمات را کاهش داده و در عین حال کیفیت خدمات به مشتریان را افزایش داده و زمان تحویل آن را تسریع می کند.
- آموزش: از دیدگاه آموزشی، تجارت الکترونیکی یادگیری Online را ممکن ساخته و به آموزش در مدارس، دانشگاهها و سایر سازمانها از جمله سازمانهای تجاری کمک می کند.
- مشارکت: از دیدگاه مشارکت، تجارت الکترونیکی چارچوبی برای همکاری چه در داخل سازمان و چه بین سازمانهای مختلف است.
- اجتماعی: از دیدگاه اجتماعی، تجارت الکترونیکی محلی برای گردهمآیی اعضا برای آموزشی، انجام معاملات و همکاری است
تعریف کسب وکار الکترونیکی
برخی افراد اصطلاح تجارت را فقط به معنای معاملات صورت گرفته بین شرکای تجاری قلمداد می کنند. اگر این تعریف از تجارت را در نظر بگیریم، اصطلاح تجارت الکترونیکی کاربرد بسیار محدودی خواهد داشت. بنابراین بیشتر افراد ترجیح میدهند در عوضی از اصطلاح کسب و کار الکترونیکی استفاده کنند. منظور از کسب و کار الکترونیکی تعریف وسیع تری از تجارت الکترونیکی است که نه تنها خرید و فروش کالا و خدمات بلکه خدمات رسانی به مشتریان، همکاری با شرکای تجاری، برگزاری دورههای آموزشی الکترونیکی و انعقاد قراردادهای همکاری الکترونیکی در درون سازمان را نیز شامل می شود.
ابعاد تجارت الکترونیکی
بسته به میزان دیجیتالی شدن (انتقال از شکل فیزیکی به شکل دیجیتال)، می توان تجارت الکترونیکی را به شکلهای مختلفی دسته بندی کرد: (۱) محصول (خدمت) فروخته شده، (۲) فرآیند فروش و (۳) عامل تحویل (یا واسطه). Chio (1997) چارچوبی را برای این منظور تهیه کرده است .در فرآیند ممکن است فیزیکی یا دیجیتال باشد و واسطه ارسال نیز احتمال دارد فیزیکی یا دیجیتال باشد. این احتمالات هشت مکعب ایجاد می کنند که هر کدام دارای سه وجه هستند. در تجارت سنتی، هر سه وجه این مکعب فیزیکی است (مکعب سمت چپ پایینی). در تجارت الکترونیکی خالص، تمام وجوه دیجیتال هستند (مکعب سمت راست بالایی). تمام مکعب های دیگر ترکیبی ; وجوہ دیجیتال 9 فیزیکی ,| شامل می شوند. الکترونیکی ناخالصی می نامیم. برای مثال، خرید کامپیوتر از سایت وب Dell یا خرید کتاب از Amazon.com تجارت الکترونیکی ناخالصی است، زیرا محصول به صورت فیزیکی ارسال میشود. اما خرید کتاب الکترونیکی از Amazon.com یا خرید محصولی نرم افزاری از Buy.com را تجارت الکترونیکی خالصی می نامیم، زیرا محصولی، ارسال، پرداخت و انتقال به خریدار تماماً به صورت دیجیتال صورت می گیرد.
سازمان های تجارت الکترونیکی
سازمان های کاملاً فیزیکی (شرکت ها) با عنوان سازمان های brick and-mortar (یا سنتی) شناخته می شوند، در حالی که شرکت هایی که فقط در فعالیتهای تجارت الکترونیکی شرکت دارند سازمانهای مجازی یا pure-play نامیده میشوند.
سازمان های click-and-mortar (یا click-and-mortar) سازمان هایی هستند که برخی فعالیتهای تجارت الکترونیکی را انجام میدهند، اما عمده فعالیتهای خود را به صورت فیزیکی دنبال می کنند. در حال حاضر بیشتر شرکت های brick-and-mortar در حال تبدیل شدن به نوع click-and-mortar هستند (مانند Marks & Spencer &Ls).
تجارت الکترونیکی اینترنتی و غیراینترنتی
تجارت الکترونیکی بیشتر از طریق اینترنت انجام می شود، اما میتوان آن را از طریق شبکه های خصوصی مانند شبکه های ارزش افزوده (VANها؛ شبکه هایی که قابلیتهای ارتباطی را به فعالیتهای معمولی اضافه می کنند)، شبکههای محلی (ANها) یا حتی در یک دستگاه تنظیم شده مستقل پیاده کرد. برای مثال خرید مواد خوراکی از دستگاه فروش الکترونیکی که با کارت هوشمند پرداخت می شود یا تلفنهای همراه ماهواره ای را می توان فعالیت تجارت الکترونیکی به حساب آورد. به عنوان نمونه ای از تجارت الکترونیکی غیر اینترنتی می توان به کارمندان شرکتی (مانند متخصصین سفارش گیری) اشاره کرد که مجهز به کامپیوترهای سیار با قابلیت تشخیصی دست خط هستند. بلافاصله پس ازتماس تلفنی برای سفارشی محصول، فرد میتواند سفارش را به صورت یادداشت وارد سیستم کند.
بازارهای الکترونیکی و سیستمهای اطلاعاتی بین سازمانی و درون سازمانی
تجارت الکترونیکی را می توان در بازار الکترونیکی مورد استفاده قرار داد که در آن خریداران و فروشندگان به صورت Online ملاقات کرده و کالا، خدمات، پولی یا اطلاعات را با هم مبادله می کنند. بازارهای الکترونیکی توسط سیستمهای اطلاعاتی بین سازمانی یا درون سازمانی مورد استفاده قرار می گیرند. سیستمهای اطلاعاتی بین سازمانی سیستمهایی هستند که در آنها پردازش معاملات و تبادل اطلاعات بین دو یا چند سازمان صورت می گیرد. فعالیتهای تجارت الکترونیکی که در درون یک سازمان صورت می گیرد توسط سیستمهای اطلاعاتی درون سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستمها را IntrabusineSSEC نیز می نامند.
بخش 2-1: مروری بر سؤالات
۱- تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی را تعریف کنید.
۲- تجارت الکترونیکی خالصی و ناخالصی را مقایسه کنید.
۳- سازمان های click-and-mortar را تعریف کنید.
۴- بازار الکترونیکی، IOS و سیستمهای اطلاعاتی درون سازمانی را تعریف کنید.
1-3 چارچوبی تجارت الکترونیکی، طبقه بندی ها و محتوا
تجارت الکترونیکی هنوز به صورت کاملا جهانی مورد استفاده قرار نمیگیرد. البته طبق پیش بینی های صورت گرفته در ده یا بیست سال آینده استفاده از آن مرسوم خواهد شد (2002 Druker). شبکه های کامپیوتری زیرساخت تجارت الکترونیکی را تشکیل میدهند و به طور روزافزون به عنوان محیطی استاندارد برای کاربردهای تجاری، منازلی و کاربردهای دولتی مورد استفاده قرار می گیرند. در این محیط چندین کامپیوتر به یکدیگر و به ابزارهای الکترونیکی دیگری متصل میشوند که در محلهای مختلفی قرار گرفته اند. برای این اتصال از شبکه های ارتباطی راه دور از جمله شبکه های بی سیم استفاده می شود. این اتصال به کاربران امکان می دهد تا به اطلاعاتی دسترسی یابند که در مکانهای مختلف ذخیره شدهاند و با افرادی در مناطق دوردست جغرافیایی ارتباط برقرار کرده و همکاری کنند.
هر چند برخی افراد هنوز هم ; کامپیوترهای مستقل استفاده می کنند، اما اکثر آنها 5 کامپیوترهایی استفاده می کنند که به محیط شبکهای بزرگی به نام اینترنت متصل است. در برخی سازمانها نیز از محیط دارد و شبکه ای است که از اینترنت برای اتصال به چندین اینترانت کمک می گیرد (رجوع کنید به Finger 2000).
چار چوب تجارت الکترونیکی
گستره تجارت الکترونیکی بسیار متنوع بوده و فعالیت ها،واحدهای سازمانی و فناوری های بسیاری در بر می گیرد (رجوع کنید به Shaw2000). بنابراین استفاده از چارچوبی خاصی برای توضیح در مورد محتوای آن مفید است.
همان طور که در شکلی می بینید، کاربردهای فراوانی برای تجارت الکترونیکی وجود دارد (بالای شکل) که برخی از آنها ,| قبلا توضیح دادهایم و سایر کاربردها را در این فصلی شرح خواهیم داد (رجوع کنید به Laudon and Traver 2005 , jelassi and Enders 2005 و Farhoomand and Lovelock2001)
شرکت ها برای اجرای این عملکردها به اطلاعات، زیرساخت و خدمات پشتیبانی صحیحی نیاز دارند. کاربردهایی از تجارت الکترونیکی را می بینید که توسط زیرساخت و با استفاده از پنج ناحیه پشتیبانی می شوند. این نواحی عبارتند از:
- مردم: فروشندگان، خریداران، واسطه ها، متخصصین سیستمهای اطلاعاتی، سایر کارمندان و هر فردی که به نحوی در بخش پشتیبانی نقشی را ایفا می کند.
- تدابیر عمومی : قوانین حقوقی و سایر نکات اصولی مانند حریم خصوصی و اخذ مالیات که توسط دولت در مورد آنها تصمیم گیری می شود. از جمله قوانین دولتی می توان به استانداردهای فنی - .اشاره کرد که توسط دولت یا گروههای سیاستگذار صنعتی تدوین می شوند
- بازاریابی و تبلیغات: مانند هر کار دیگری، تجارت الکترونیکی نیز به پشتیبانی بازاریابی و تبلیغات نیاز دارد. این ویژگی به خصوصی برای معاملات Online در بخش B2C اهمیت بیشتری دارد که در ان فروشندگان 5 خریدا ان معمولا یکدیگر , نمی شناسند.
- خدمات پشتیبانی: خدمات زیادی برای پشتیبانی از تجارت الکترونیکی مورد نیاز هستند.این ویژگی در تمام مراحل کار از ایجاد محتوا گرفته تا پرداخت ها و ارسال سفارشات اهمیت فراوانی دارد.
- مشارکت تجاری یا شرکای تجاری: فروش زنجیره ای،مبادله کالا و مشارکت تجاری در تجارت الکترونیکی امری کاملا طبیعی است.از این ویژگی ها در تمام مراحل زنجیره تامین (مانند معاملات صورت گرفته بین شرکت و تولید کنندگان،مصرف ککندگان و سایر شرکا) استفاده می شود.
طبقه بندی تجارت الکترونیکی از روی ماهیت معاملات یا ارتباطات
معمولاً طبقه بندی تجارت الکترونیکی از روی ماهیت معاملات یا ارتباطات اعضای تجاری صو می گیرد. انواع مختلف تجارت الکترونیکی به راحتی قابل تمایز بوده و عبارتند از:
- B2B: تمام اعضای این دسته تاجر یا سازمانهای تجاری هستند. برای مثال برخی از برنامه ه کاربردی وب سایت Deli و Marks and Spencer از روشی B2B برای برقراری ارتباط با تولید کنندگ قطعات مورد نیاز خود استفاده می کنند. امروزه بیش از ۸۵ درصد از تجارت الکترونیکی به شکل B صورت می گیرد.
- B2۷ : این مدل شامل معاملات خرده فروشی محصولات یا خدمات از طریق تجار به تکت خریداران است. منظور از خریدار همان مشتری یا مصرف کننده است. این روش با نام e-tailing شناخته می شود. به عنوان مثال می توان به تجارت Amazon.com اشاره کرد.
- B2B2C : در این روش طرف معامله محصول یا خدمات را برای کارگزار یا کارآور تهیه می کند. کارآور به نوبه خود دارای مشتریانی است (که حتی ممکن است کارمندان خود وی باشند که محصول یا خدمات را بدون افزایش قیمت در اختیار آنان قرار می دهد). به عنوان مثال شرکتی را نظر بگیرید که با پرداخت به شرکت AOL به کارمندان خود امکان دسترسی به اینترنت را مید بدون این که آنها مجبور باشند به صورت جداگانه مبلغ مربوطه را به AOL بپردازند. نمونه دا روش مذکور، ارتباط خطوط هواپیمایی و آژانس های مسافرتی با مشتریان خود می باشد که خده مسافرتی مانند بلیط پرواز و اتاق های هتلی را در اختیار شرکای خود مانند اژانس های مسافرتی داده و سپس آنان این خدمات را به مشتریان خود عرضه میکنند. نمونه آخر وب سایت diva می باشد که شکلات را مستقیماً به مصرف کنندگان تجاری می فروشد. حال آنها می توانند شکلا را به عنوان هدیه به کارمندان یا سایر شرکای خود اعطا کنند. معمولاً اصطلاح B2B خود دربرگی B2B2C نیز هست.
- C2B: این مدل مربوط به افرادی است که از اینترنت برای فروش محصولات یا خدمات به سازمانها افراد حقوقی استفاده می کنند که به دنبال خرید این محصولات یا خدمات با قیمت پایین تر هستند. Priceline.cC یکی از شناخته شده ترین سازمانها در زمینه معاملات C2B است.
- C2C: در این مدل هر یک از مصرف کنندگان مستقیماً با سایر مصرف کنندگان در ارتباط هستند. ونه هایی از C2C عبارتند از: افرادی که لوازم خانگی یا اتومبیل و یا غیره را با استفاده از پیامهای بیغاتی در اینترنت می فروشند. تبلیغات مربوط به خدمات شخصی در اینترنت و فروش اطلاعات نصصی به صورت Online از دیگر موارد C2C هستند. به علاوه، بیشتر سایتهای مزایده به افراد حتلف امکان میدهند تا اقلام مورد نظر خود را برای فروش عرضه کنند.
- فناوری Peer-to-Peer (یا همتا به همتا): از این فناوری می توان در مدل های B2B ،C2C و B2C اتفاده کرد. این فناوری به کامپیوترهای متصل به شبکه امکان میدهد تا فایل های داده را به تتراک گذاشته و آنها را به صورت مستقیم پردازش کنند. برای مثال در روش C2C افراد میتوانند وسیقی، تصاویر ویدیویی، نرم افزار و سایر محصولات قابل دیجیتالی شدن را به صورت الکترونیکی بادله کنند.
- تجارت سیار : در این روشی فعالیتها و معاملات تجارت الکترونیکی به طور کامل یا به صورت جزئی را محیطی بی سیم انجام می شوند که با نام mobile commerce یا Im-commerce شناخته می شود. ای مثال، افراد مختلف می توانند با استفاده از تلفنهای ماهوارهای متصل به اینترنت پرداختهای کی خود را انجام داده یا کتابی را به Amazon.com سفارش دهند. بیشتر برنامه های کاربردی -m commer دارای تجهیزات قابل حمل هستند. اگر چنین معاملاتی برای افرادی خاصی در زمانی at-L-- 3: 1-commerce to "اصلی او در موقعیتی خاصی صورت گیرد با نام تجارت مکان محور ی شود. برخی تصور میکنند این قبیل معاملات به معاملاتی اطلاق می شود که توسط افرادی دور از انه یا محل کار خود انجام می گیرند. چنین معاملاتی را هم می توان با استفاده از سیستمهای ی سیم و هم از طریق تجهیزات دیگر انجام داد.
- Intrabusiness EC (تجارت الکترونیکی درون سازمانی): این مدل مربوط به تمام فعالیتهای خلی سازمان است که در ارتباط با مبادله کالا، خدمات یا اطلاعات در میان واحدها و افراد مختلف سازمان انجام می شود. این فعالیتها ممکن است فروش محصولات شرکت به کارمندان یا آموزش Online یا طراحی به صورت گروهی را در بر بگیرد. این قبیل فعالیتها معمولاً از طریق اینترنت یا رتال های شرکتی صورت می گیرند.
- B2E: این مدلی از فعالیتهای تجاری زیرمجموعه گروه تجارت الکترونیکی درون سازمانی است که در آن سازمانها خدمات، اطلاعات یا محصولاتی را به کارمندان خود عرضه می کنند. در این سازمانها بیشتر کارمندان به صورت سیار فعالیت کرده و نماینده شرکت هستند.
- Collabrative Commerce: زمانی که افراد یا گروهها به صورت Online ارتباط برقرار کرده یا باهم ос-5, s osta- C-Commerce u Collabrative Commerce of 3, 3 مشارکت می کنند، احتمالأ برای مثال شرکای تجاری مختلف در نقاط مختلف جغرافیایی می توانند با استفاده از مشارکت شبکه ای محصولی را طراحی کنند، محصولات داخلی انبارها را به صورت Online مدیریت کنند یا حتی میزان تقاضا برای محصولی را مانند شرکت MarkSand Spencer به کمک هم پیش بینی کنند.
- NonbusinessEC : این مدلی مربوط به تعداد بی شماری از انستیتوهای غیر تجاری مانند مؤسسات آکادمیک، سازمانهای غیرانتفاعی، سازمانهای مذهبی، سازمان های اجتماعی و آژانسهای دولتی است که از تجارت الکترونیکی برای کاهش هزینههای خود یا بهبود عملکردهای کلی و ارائه خدمات بهتر به مشتریان خود بهره میگیرند.
- E-learning: منظور از آموزشی الکترونیکی، یادگیری یا آموزشی رسمی است که به صورت Online ارائه میشود. از این نوع آموزش بیشتر در سازمانها برای آموزش کارمندان استفاده می شود. ضمنا می توان از آن در دانشگاههای مجازی نیز بهره گرفت.
- (E2E) Exchange-to-Exchange): منظور از Exchange یک بازار الکترونیکی عمومی است که دارای خریداران و فروشندگان فراوانی است. همان طور که حدس میزنید چنین بازارهایی می توانند به هم متصل باشند. در روش E2E، تجارت الکترونیکی سیستمی رسمی است که دو یا چند بازار را به هم مرتبط می کند.
- E-Government: در اینجا دولتی الکترونیکی وجود دارد که کالا، خدمات یا اطلاعات را از تجار خریداری کرده یا در اختیار آنها قرار می دهد (G2B) یا آنها را از شهروندان خریداری کرده یا در اختیار آنان قرار می دهد (GPC)، ضمناً ممکن است در این مدل ارتباط بین سازمانهای دولتی در یک کشور یا سایر کشورها برقرار شود.
ماهیت میان رشتهای تجارت الکترونیکی
چون تجارت الکترونیکی مقوله ای جدید است، نظریات تئوری و علمی در مورد آن به تازگی در حالی شکل گیری است. با مروری بر چارچوب و طبقه بندی تجارت الکترونیکی در خواهید یافت که تجارت الکترونیکی دارای چندین زمینه مختلف است. زمینه های مرتبط عبارتند از: علوم کامپیوتر، بازاریابی، رفتار مصرف کننده، امورمالی،اقتصاد،سیستم های اطلاعات مدیریت،حسابداری،مدیریت ، قوانین تجاری و مهندسی.
این مطلب ادامه دارد ...
مقالات مرتبط به طراحی سایت :