تجارت الکترونیک سیار

ظهور بازار های الکترونیکی و سایر انواع اجتماعات تجاری شبکه ای ، قواعد تجارت را از جنبه های مختلف تحت تاثیر قرار داده است

. بازار های الکترونیکی از طریق مجتمع ساختن گروه عظیمی از مصرف کنندگان و تولید کنندگان ، و در نتیجه آن ، کاهش هزینه های مبادلات و جستجو ، بهره وری و کارایی را به ارمغان آورده اند . اما در عمل هیچ یک از این مزایا بدست نخواهد آمد مگر آنکه مدیران راه هایی اثر بخش را برای ایجاد اعتماد در میان اعضای بازار های الکترونیک بیابند . رشد سریع فن آوری اطلاعات و ارتباطات و ظهور انقلاب الکترونیکی و زاییده شدن پدیده هایی همچون تجارت الکترونیک و تجارت سیار ، موجب شده که کشور های پیشرفته و در حال توسعه در استراتژی های خود بازنگری نموده و بکارگیری این پدیده ها را در اقتصاد و بازرگانی ، سرلوحه کار خود قرار دهند  .

بررسی ادبیات تکنولوژی ، حاکی از این است که تکنولوژی تاکنون سه دوره را طی کرده است . دوره اول که از سال 1972 شروع شد ، دوره کامپیوتر های شخصی بود . دوره دوم که از سال1990 شروع شد و تا سال 2000 ادامه یافت ، دوره اینترنت است . دوره سوم که از سال2000 شروع شده است و پیش ‌بینی می ‌شود تا سال 2014 ادامه یابد ، دوره تکنولوژی و اینترنت سیار است که باعث شکل‌گیری تجارت سیار شده است .

تجارت سیار را در واقع می توان تجارت الکترونیک بی سیم دانست ، که روز به روز با توجه به گسترش تکنولوژی های ارتباطی بی سیم به شکل فزاینده ای گسترده تر می شود . تجارت سیار در واقع آغاز گر فصل جدیدی در تجارت جهانی است .

آنچه که مسلم است در برخورد با هر پدیده نوظهور در عرصه علم و فن آوری ، اولین و اصلی ترین کار شناخت درست آن و بوجود آوردن درک کاملی از آن است . در کشور ما نیز چون تجارت الکترونیکی سیار پدیده ای نوظهور و تازه به نظر می رسد نیازمند آن است که از جنبه های مختلف مورد بررسی و شناخت قرار گیرد و چگونگی استفاده سریعتر و بهتر از آن مورد تحلیل و واکاوی قرار گیرد . لذا در این سلسله مقالات سعی بر آن است تا با ایجاد درک صحیحی از تجارت سیار و معرفی آن از ابعاد مختلف ، کاربردهای آن در حوزه های مختلف برشمرده شده و بیان گردد .

تعریف تجارت سیار :
در مورد تجارت سیار تعاریف متعدد و بعضا متفاوتی وجود دارد ، اما وجه مشترک تمامی این تعاریف این است که تجارت سیار را در واقع می توان همان تجارت الکترونیک دانست با این تفاوت که به وسیله ابزار های بی سیم نظیر تلفن همراه صورت می گیرد . رایج ترین تعریف از تجارت سیار نیز بصورت زیر بیان می شود :

تجارت سیار به هرگونه انتقال الکترونیکی یا تبادل اطلاعات که بوسیله یک ابزار سیار و از طریق شبکه سیار انجام می‌شود و طی آن ارزش حقیقی یا پیش‌ پرداخت پولی در قبال دریافت کالا ، خدمات یا اطلاعات منتقل می ‌گردد .

پیدایش تجارت سیار :
یکی از بزرگترین موانع رشد تجارت الکترونیک پردازش های رایانه ای بود ، بطوری که لازم بود برای انجام امور به سراغ رایانه برویم ، تمام رایانه ها از طریق کابل ها به یکدیگر ، شبکه ها و سرور ها متصل بودند . این وضعیت باعث محدودیت در استفاده از کامپپیوتر ها شده بود و استفاده از آنها را در هنگام جا به جایی و حرکت با سختی و دشواری همراه کرده بود و در نهایت روند استفاده از تجارت الکترونیکی را خصوصاً برای کسانی که در سفر بودند دچار اختلال می کرد .

راه حل اول ، کوچک ساختن کامپیوترها به حدی بود که حمل و نقل آن آسان باشد . در ابتدا رایانه های laptop تولید شد و به دنبال آن کامپیوتر های کوچکتری نظیر ]2[ PDA ها و ... پدید آمدند .

که به این رایانه های قابل حمل ابزارهای سیار می گویند و به مرور زمان بر قدرت ، سرعت و حافظه این وسایل افزوده شد . و پس از مدتی این ابزار ها به تکنولوژی ها ی ارتباطی بی سیم مجهز شد و فرایند دسترسی این ابزارها به شبکه های بی سیم ، اینترنت و اینترانت فراهم گردید و این ترکیب همچنین برقراری ارتباط مستقیم بین وسایل سیار با هم را بوجود آورد .

این نوآوری موجب انقلابی در شیوه استفاده از کامپیوتر گشت و به طبع آن تجارت الکترونیکی را دچار تحولی عظیم ساخت . این پدیده موجب شد که یکی از موانع بزرگ توسعه تجارت الکترونیکی که همان عدم انعطاف نسبت به مکان بود و پیچیدگی های شبکه ای مخصوص خود را داشت از بین برود .

تجارت سیار با شکل گیری خود موج جدیدی از تبادلات الکترونیکی را بوجود آورد که اینک روز به روز بر توانایی ها و قابلیت های آن افزوده می شود .

نسل های ارتباطی شبکه های گسترده بی سیم :
موفقیت تجارت سیار به قابلیت های سیستم های ارتباطی بی سیم بستگی دارد ، که این قابلیت ها روز به روز در حال افزایش است . در حالت کلی برای فناوری های ارتباطی سیار چهار نسل متفاوت را قائلند که در ذیل به مرور آنها می پردازیم .

: 1Gاین فناوری که اولین نسل فناوری های بی سیم است ، مبتنی بر فن آوری های آنالوگ بوده و از آن در فاصله سالهای 1979 تا 1992 بهره برداری می شد و بیشتر جهت انتقال صوت از آن استفاده می شده است .

2G : نسل دوم از تکنولوژی های دیجیتال بی سیم است که همکنون نیز در بسیاری از کشور ها نظیر کشورمان از آن استفاده می شود . 2G مبتنی بر فناوری امواج رادیویی دیجیتال است و اساسا فعالیت ها در آن به صورت متنی است . به سیستم مورد استفاده این نسل اصطلاحا شبکه های GSM یا شبکه جهانی سیار می گویند .

2 .5G : یک فناوری واسطه ، مبتنی بر GPRSو EDGE نرخ توسعه یافته دیتا برای سنجش جهانی که قابلیت انتقال تصاویر گرافیکی محدود را فراهم آورده است .

3G : نسل سوم فناوری های دیجیتال بی سیم که استفاده های چند رسانه ای از ابزار سیار را از قبیل انتقال و پخش فیلم های کوتاه فراهم می آورد . این نسل در سال 2001 در ژاپن ، در سال 2002 در اروپا و در سال 2003 در آمریکا به کار گرفته شد .

4G : انتظار می رود که این فناوری نسل چهارم باشد و بین سال های 2006 تا 2010 میلادی ، بشر این فناوری را که امکان نمایش چند رسانه ای با سرعت بیشتر را فراهم می کند بکار گیرد . پروژه های آزمایشی این فن آوری از سال 2003 در ژاپن آغاز شده است .

ویژگی های تجارت سیار :
تجارت سیار با تکیه بر پردازش رایانه ای سیار دو مشخصه و ویژگی اصلی دارد که آن را از سایر انواع پردازش رایانه ای متمایز می سازد :

الف) قابلیت حمل و نقل : پردازش رایانه ای سیار و تجارت سیار بر این اصل استوارند که کاربر ، وسیله سیار خود را همیشه همراه دارد . قابلیت حمل و نقل بر سبک بودن وسیله سیار دلالت دارد . بنابراین کاربران می توانند در صورت اتصال به شبکه بی سیم باسایر سیستم ها به صورت مستقیم ارتباط برقرار کنند .

ب) دسترسی گسترده : در پردازش رایانه ای سیار و تجارت سیار افراد همیشه در دسترس هستند . البته کاربران می توانند ساعات و یا پیغامهای خاصی را مسدود کنند ، ولی بطور کلی هنگامی که کاربران وسیله سیار را حمل می کنند ، دسترسی سریع شبکه ای به آنان به سهولت امکان پذیر می باشد .

این دو ویژگی خاص ابزارهای سیار مرز های زمانی و مکانی را از بین می برد و موجب ایجاد مزایای فراوان همراه با ارزش افزوده می شود .

اما در مورد اهمیت موضوع تجارت سیار و ضرورت بررسی آن از زوایای مختلف می توان به موارد گسترده ای اشاره کرد .

آنچه که مسلم است رشد سریع و روز افزون تجارت سیار در کشور های پیشرفته و مزیت های رقابتی حاصل از آن به مفهوم آن است که کشور های در حال توسعه نظیر کشورمان باید به سرعت در استراتژی ها و سیاست های تجاری و بازرگانی خود تجدیدنظر اساسی بعمل آورند . شاید اهمیت این مسئله از این جهت بسیار مشخص باشد که عدم بکارگیری شیوه های نوین تجارت همچون تجارت الکترونیک و سیار موقعیت رقابتی کشور های درحال توسعه همچون کشورمان را حداقل به میزان صرفه جویی که می تواند در انجام مبادلات سیار صورت پذیرد تضعیف خواهد کرد .

و از طرف دیگر این کندی ناشی از عدم بهره گیری صحیح و سریع از تجارت الکترونیک و تجارت سیار به معنی کندی در انجام معاملات و از دست رفتن فرصت های لحظه ای و زودگذر در تجارت جهانی است .

همچنین با گسترش شیوه های دیجیتالی در مبادلات کشور های پیشرفته ، شیوه های سنتی و کاغذی و دستی رفته رفته منسوخ می گردد و در عمل امکان انجام معلات و مبادلات در این کشور ها از طریق روش های سنتی از میان خواهد رفت که این امر منجر به منزوی شدن در عرصه تجارت جهانی برای کشور هایی خواهد بود که از تجارت سنتی استفاده می کنند . گذشته از موارد فوق ، گسترش تکنولوژی اطلاعات و فن آوری ارتباطات در زمینه های مختلف از جمله تجارت ، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و در رشد تولید کشورها ایفا می کند که این مسئله خود نیز بر ضرورت و اهمیت پدیده هایی همچون تجارت سیار تأکید دارد .

از این رو است که تجارت سیار را آغاز گر فصلی جدید در تجارت جهانی می خوانند و راه حل های سیار را برای تمامی گروه های درگیر مفید عنوان می کنند زیرا تجارت سیار تجارتی فراتر از مرزها است .

دولت ها و سازمان های امروزی برای ادامه بقای خود در این دنیای جدید باید خود را برای رقابتی سخت آماده کنند . چرا که عدم آمادگی برای تغییر و همسویی با این حرکت جهانی ، پایانی جز حذف شدن از عرصه تجارت جهانی در پی نخواهد داشت .

کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست . مدیران باید با شناخت دقیق از مفاهیم ، زیر ساخت ها و موانع پیش رو و با استفاده از تجربیات موفق در این عرصه خود را برای رویارویی با این موج عظیم جدید که به سرعت در جهان در حال گسترش است مهیا کنند .