آنتن‌های تلفن همراه
از نگرانی‌های شهروندان تا اظهارات مسوولان
خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران
سرویس: جامعه اطلاعاتی - ارتباطات
بحث آنتن‌های تلفن همراه (BTS)، به یکی از موضوعات مهم شبکه‌های مخابراتی در کشور تبدیل شده است، به‌طوری که هنوز در بسیاری مناطق از نصب آن‌ها از سوی مردم جلوگیری به عمل می‌آید و طرح شایعات بسیاری درباره مضرات امواج ناشی از این آنتن‌ها برای سلامتی انسان، باعث بروز نگرانی‌هایی شده است، از طرف دیگر بحث اختلالات تلفن همراه در برخی مناطق به دلیل ممانعت مردم از نصب آنتن‌ها هم به مشکلی برای اپراتورها تبدیل شده است و با وجود انتشار اطلاعات از سوی مراجع ذی‌صلاح مبنی بر بی‌خطر بودن این آنتن‌ها، بسیاری از مردم از نصب آن جلوگیری می‌کنند و معتقدند که این آنتن‌ها برای سلامتی‌شان مضر است.
به گزارش خبرنگار ارتباطات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عموما وقتی که از پرتوها سخن به میان می‌آید، افراد پرتوهایی نظیر ایکس و گاما را به خاطر می‌آورند. این پرتوها، مولکول‌ها و اتم‌ها را یونیزه می‌کنند و به همین دلیل با ایجاد واکنش‌های شیمیایی در بافت بدن انسان، بر آن‌ها اثر می‌گذارند و به عنوان پرتوهایی که می‌توانند ریسک ابتلا به سرطان را افزایش دهند، شناخته شده‌اند؛ باید توجه کرد که گرچه ماهیت پرتوهای ایکس و گاما با ماهیت پرتوهای رادیویی و مایکروویو که در ارتباطات رادیویی مورد استفاده قرار می‌گیرند، مشابه است ولی به علت تفاوت بسیار زیاد در فرکانس، تاثیرات این پرتوها بر انسان مشابه نیست. پرتوهای رادیویی و مایکروویو در هیچ شرایطی قادر به یونسازی در بدن انسان نیستند. نقش این پرتوها در افزایش ریسک سرطان توسط مجامع معتبر جهانی، نظیر سازمان جهانی بهداشت تائید نشده است.
تلفن همراه از تشعشعات خطرناک‌تر است!
اما یکی از بزرگ‌ترین مطالعات درباره عوارض جانبی فن‌آوری تلفن همراه نشان داد که عوارضی همچون اضطراب، سردرد و خستگی با امواج معمولی منتشر شده از آنتن‌های تلفن همراه ارتباطی ندارند و گاها گفته می‌شود که ممکن است خطر استفاده از تلفن همراه و تشعشعات آن بیش‌تر از آنتن‌های BTS باشد.
طبق تحقیقات از سوی گروهی از دانشمندان برروی 44 نفر از افرادی که اعلام کرده بودند به عوارض ناشی از امواج تلفن همراه دچار شده‌اند و 114 فرد معمولی دیگر در آزمایشگاهی که ویژه این مطالعه طراحی شده بود، نشان داد که علایم فیزیکی مانند ضربان قلب، فشار خون تحت تاثیر آنتن‌های تلفن همراه در هر دو حالت خاموش و روشن قرار نمی‌گیرند و اثر قابل توجهی برروی افراد گروه اول و دومی که در معرض امواج GSM قرار گرفته بودند، مشاهده نشد.
مردم آسوده‌خاطر باشند
بر اساس این مطالعه‌ی سه ساله، سیگنال‌های تلفن همراه مسوول هیچ عارضه‌ای که از سوی برخی افراد توصیف شده نیستند و کسانی که نگران اثرات کوتاه مدت آنتن‌های تلفن همراه بر روی سلامت خود هستند با این خبر آسوده خاطر خواهند شد.
به گزارش ایسنا بر اساس یافته‌های بررسی دیگر، کودکان زنانی که در طول بارداری نزدیک آنتن‌هایی زندگی کرده‌اند که امواج تلفن همراه منتشر می‌کنند، خطر بالای ابتلا به سرطان ندارند.
محققان کالج امپریال لندن اطلاعات حدود هفت هزار کودک پایین‌تر از پنج سال شامل هزار و 397 کودک سرطانی را مورد بررسی قرار داده و هیچ ارتباطی با قرار گرفتن مادر در دوران بارداری در معرض امواج آنتن‌های تلفن همراه و ریسک سرطان از جمله تومور مغزی و سرطان خون نیافتند.
تحقیقات جهانی چه می‌گویند؟
به گفته محققان این بررسی که در بریتیش مدیکال ژورنال منتشر شده و بزرگ‌ترین در نوع خود به شمار می‌رود، این یافته‌ها باید هرگونه گزارش سرطان در اطراف برج‌های تلفن همراه را مورد ملاحظه قرار دهد.
یکی از محققان افتخاری در گروه پژوهش سرطان کودک در دانشگاه آکسفورد، می‌گوید که پزشکان باید به بیماران بگویند نگران زندگی در نزدیک آنتن‌های تلفن همراه نباشند؛ این محققان موارد سرطان را از پایگاه داده بیماران انگلیس شناسایی کرده و محل تولد کودکان مورد بررسی را مشخص کردند و در هر مورد چهار کودکی را یافتند که هم‌زمان و در یک منطقه مشابه به دنیا آمده و مشخصات آن‌ها در یک مکان به ثبت رسیده بود.
محمد آبایی - مدیر کل بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات شرکت ارتباطات سیار - در گفت‌وگو با ایسنا در این باره گفته بود: فعالیت‌های پیشگیرانه در سطح اپراتور همراه اول و سازندگان تجهیزات مشترکان و رابطه توان تابشی جذب شده در بدن با فاصله از سایت‌های BTS و در نهایت ارتباط توان تابشی اندازه‌گیری شده سایت‌ها و حدود استاندارد و اثرات گوناگون بیولوژیکی از جمله موضوعاتی است که از سوی اپراتورهای تلفن همراه اطلاع‌رسانی می‌شود.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هم با تجهیزات اندازه‌گیری تشعشعات، فضای فرکانسی کشور را پایش می‌کند؛ هم‌چنین در مورد نصب BTSها و مجوز آن سازمان انرژی اتمی طبق قانون حفاظت در برابر اشعه، مرجع تست تجهیزات مواد پرتوهای یون ساز و غیر یون ساز بوده و در این مورد سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی همکاری تنگاتنگی با سازمان انرژی اتمی داشته و به مدت دو سال اندازه‌گیری‌های لازم صورت گرفته و مجوز لازم صادر شده و هم اکنون نیز برای تک تک ایستگاه‌ها این امر صورت می‌پذیرد.
به گفته مسوولان امر نصب BTSها در سطح شهر از نظر میزان تشعشعات، ارتباطی که بین اپراتورها و سازمان انرژی اتمی توسط سازمان برقرار شده تحت نظارت است و در حال حاضر میزان تشعشعات یک دهم حد استاندارد است.
اختلالات شبکه چگونه رفع می‌شوند؟
مسوولان می‌گویند زمانی که شهروندان به ما کمک نمی‌کنند و همکاری لازم را در زمینه نصب آنتن‌ها در نزدیکی محل سکونتشان انجام نداده یا فضاهای خالی پشت بام منازل را در اختیارمان قرار نمی‌دهند، چگونه می‌توانیم در زمینه رفع اختلالات شبکه موفق عمل کنیم؟
مخابراتی‌ها معتقدند در کلیه مراحل ایجاد و توسعه شبکه تلفن همراه مطابقت کلیه تجهیزات در همه بخش‌های انتقال، رادیو آنتن و المان‌های شبکه اعم از مراکز کنترلی و ایستگاه‌های BTS با استانداردهای سازگاری الکترومغناطیسی و هم‌چنین حفاظت از انسان مدنظر داشته و در دستور کار طراحی و پیاده سازی و توسعه شبکه خود قرار داده‌اند.
همراه اول به منظور همزیستی مسالمت‌آمیز در کنار سایت‌ها شرکت ارتباطات سیار به منظور آگاهی مشترکان از بحث سایت‌های تلفن همراه سلسله نامه‌هایی همراه با قبوض برای مشترکان تلفن همراه با عنوان همزیستی مسالمت آمیز شهروندان در کنار سایت‌ها ارسال کرد.
اما بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه کشور، مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1386، سازمان انرژی اتمی ایران نظارت بر اجرای این قانون به منظور حفاظت مردم، کارکنان و نسل‌های آینده در برابر خطرات انوع پرتوها را به عهده دارد و این وظیفه به مرکز نظام ایمنی هسته‌یی کشور (امور حفاظت در برابر اشعه) محول شده است.
کلیه‌ی اپراتورهای تلفن همراه بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه و با هماهنگی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ایران، باید با اخذ پروانه‌ی اشتغال به کار با پرتوهای رادیویی و مایکروویو از امور حفاظت در برابر اشعه‌ی کشور، به نصب و بهره‌برداری از تجهیزات تلفن همراه بپردازند. هر اپراتور برای دریافت پروانه‌ی اشتغال فوق، متعهد می‌شود که ضوابط مربوطه و نیز استاندارد ملی ایران را در ارتباط با پرتوگیری مردم رعایت کند.
اخیرا مهندس علی شیرزادیان ـ سخنگو و مدیر کل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی ایران ـ با اشاره به وظیفه این سازمان در حفاظت مردم و محیط در برابر پرتوها درباره میزان اثرگذاری پرتوهای مضر بر انسان گفت: برخورد پرتوهای رادیویی به ماده سبب می‌شود که مولکول‌های ماده نوسان کنند و در نتیجه گرم شوند. به همین دلیل این پرتوها می‌توانند بر بدن انسان تاثیر بگذارند. این پرتوها در شدت‌های زیاد (بسیار زیادتر از شدت‌هایی که برای آنتن‌های BTS مطرح است) می‌توانند موجب آسیب دیدن چشم‌ها، سوختن پوست، احساس گرما در بدن و ... شوند.
شیرزادیان با اشاره به این که در دنیا برای پیشگیری از آسیب دیدن مردم در اثر پرتوهای رادیویی، میزان پرتوگیری مردم محدود می‌شود، تاکید کرد: در ایران نیز، مقادیر شدت پرتوهای رادیویی و مایکروویو در مناطق مسکونی و اماکن عمومی باید از حدودی که در استاندارد ملی ایران با عنوان "پرتوهای غیریونساز ـ حدود پرتوگیری" مصوب موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، آمده است کم‌تر باشد، امور حفاظت در برابر اشعه کشور، در جهت اجرای وظایف قانونی خود، نظارت بر عملکرد اپراتورها و برطرف ساختن نگرانی‌های عمومی، اقدام به اندازه‌گیری‌های متعدد از پرتوهای ناشی از نصب آنتن‌های BTS در نقاط مختلف شهرهای کشور کرده است.
اما حسن رضوی - معاون فنی و مهندسی شرکت ارتباطات سیار ایران - در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در این باره می‌گوید: تشعشعات یک گوشی تلفن همراه، بیش‌تر از تشعشعات یک آنتن BTS بوده و برای سلامتی مضر است و باید فرهنگ‌سازی مناسب در زمینه خطرناک نبودن تشعشعات سایت‌های BTS تلفن همراه صورت بگیرد و مردم بدانند هر اشعه‌ای مضر نیست.
برای نصب این آنتن‌ها به صاحب منزل اجاره پرداخت می‌شود، میزان اجاره بر اساس توافق با شهروندان و محل مورد نظر است که این اجازه به صورت سالانه پرداخت می‌شود.
پیش از این نیز وحید صدوقی - مدیر عامل همراه اول - در گفت‌وگو با ایسنا گفته بود: نباید نگرانی در زمینه تشعشعات ناشی از سایت‌های تلفن همراه وجود داشته باشد، از سویی هر چقدر شبکه ما گسترده‌تر باشد و تعداد آنتن‌های BTS افزایش یابد خطرات کاهش می‌یابد. متاسفانه هنوز مشکلمان در رابطه با نصب سایت‌ها در اماکن عمومی یا منازل حل نشده و مردم نسبت به خطرات تشعشعات این آنتن‌ها نگرانند درصورتی که نباید نگرانی در این زمینه داشته باشند.
به طور کلی می‌توان گفت که نصب BTSها در سطح شهر از نظر میزان تشعشعات، ارتباطی که بین اپراتورها و سازمان انرژی اتمی توسط سازمان برقرار شده طبق آنچه مسوولان امر گفته‌اند تحت نظارت است و در حال حاضر میزان تشعشعات یک دهم حد استاندارد است.
مدیر عامل شرکت ارتباطات سیار ایران هم‌چنین گفته بود که سایتی که در پشت بام نصب می‌شود، کم‌ترین مشکل را در ساختمان نصب شده دارد و بیش‌ترین توان آن سایت در فاصله 100 متری BTS است که آن هم یک صدم استاندارد است و کلیه سایت‌های ما در شبکه مطابق استاندارد اروپا تهیه شده و هیچ گزارش تایید شده‌ای مبنی بر تاثیر منفی این امواج برروی انسان وجود ندارد و اگر گزارش مستندی مبنی بر مضر بودن اشعه‌ها وجود دارد، می‌توانید به ما ارائه دهید.
در هر حال شاید باید تفکر عموم جامعه در رابطه با خطرساز بودن آنتن‌ها اصلاح شود زیرا تحقیقات ثابت کرده که نصب این آنتن‌ها در نزدیکی منازل برای مردم خطرساز نیست. با توجه به بررسی‌های به عمل آمده، شرایط نصب و بهره‌برداری از آنتن‌های BTS در ایران به گونه‌ای است که در شرایط فعلی برمبنای اطلاعات تائید شده توسط مجامع علمی جهانی، مردم می‌توانند بدون نگرانی، از این فن‌آوری سودمند در برقراری ارتباطات بهره‌مند باشند. ضمنا "سازمان انرژی اتمی ایران (مرکز نظام ایمنی هسته‌یی ـ امور حفاظت در برابر اشعه) به طور مستمر، بر عملکرد اپراتورهای تلفن همراه نظارت دارد تا اطمینان حاصل شود که همواره شدت میدان‌های الکترومغناطیسی ناشی از نصب آنتن‌های فوق، در محل‌های کار و زندگی مردم، با استانداردهای مربوطه مطابقت دارد.